ΛΟΥΣΟΙ ΚΑΙ ΝΑΟΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ ΗΜΕΡΑΣΙΑΣ

Οι Λουσοί ή Λουσαί ήταν αρχαία πόλη της Αρκαδικής Αζανίας, σήμερα διοικητικά ανήκει στον Νομό Αχαΐας.

Οι Λουσοί βρίσκονταν ανάμεσα στις αρχαίες πόλεις Κλείτωρ και Κυναίθη και σε υψόμετρο 1.140 μέτρα. Απο τους Λουσούς ήταν ο Αγησίλας νικητής σε αγώνισμα δρόμου στη Πυδιάδα το 542 π.χ. [1][2]. Κατά το συμμαχικό πόλεμο , 220 π.χ. - 217 π.χ. οι Αιτωλοί έφτασαν στο ιερό της Άρτεμης που ήταν σεβαστό από όλους τους Έλληνες και ιερό άσυλο, εκεί όμως έκαναν ιεροσυλία αρπάζοντας τα κοπάδια που ανήκαν στο ιερό της Άρτεμης .

Οι Λουσοί είχαν προσχωρήσει στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και την εποχή που πέρασε απο εκεί ο Παυσανίας είχε εγκαταλειφθεί.[3]

Η θέση της πόλης έχει βρεθεί και ανασκάπτεται ακόμα και σήμερα 15 χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα και στο χωριό Σουδενά. Έχουν ανασκαφεί ναός της Αρτέμιδας και λείψανα κτιρίων. [4]Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1898 από το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Η πιο γνωστή ιστορία που συνδέεται με τον Μελάμποδα είναι η θεραπεία των θυγατέρων του βασιλιά του Άργους Προίτου, που είχαν καταληφθεί από μανία. Ως προς την προέλευση της μανίας αυτών των κοριτσιών οι αρχαίοι συγγραφείς υποστήριξαν δύο απόψεις, που καταδεικνύουν, τη σύγκρουση ανάμεσα στη θρησκεία του Διόνυσου και εκείνη του Απόλλωνα. Ο Ησίοδος υποστηρίζει ότι αιτία της ασθένειάς τους ήταν η περιφρόνηση εκ μέρους τους των Διονυσιακών τελετών. Ο Ακουσίλαος πάλι αναφέρει ως αιτία το ότι αυτές συμπεριφέρθηκαν με αναίδεια στους Ολύμπιους θεούς και συγκεκριμένα στην Ήρα. Η ουσία είναι ότι οι Προιτίδες τιμωρήθηκαν από τους θεούς, αφού χτυπήθηκαν από θεϊκή μανία, που τις έκανε να παρατήσουν το σπίτι τους και την Τίρυνθα και να τρέχουν με άγριες κραυγές στα βουνά και στα λαγκάδια. Δεκατρείς ολόκληρους μήνες έτρεχαν τα κορίτσια μέσα στα δάση και έφτασαν ως την Αρκαδία, που περιλάμβανε τότε και τμήμα της σημερινής Αχαΐας. Τα συμπτώματα της ασθένειάς τους ήταν, εκτός από την ένθεη μανία, η βαριά δερματοπάθεια, που σήμερα θα μπορούσαμε να το αποκαλούμε αλλεργικό έκζεμα ή μεγάλες λειχήνες, απώλεια των μαλλιών τους και αφόρητο κνησμό (φαγούρα). Ο πατέρας τους ο Προίτος κάλεσε τον Μελάμποδα να τις θεραπεύσει και αυτός ανταποκρίθηκε. Το σημαντικό στοιχείο στην θεραπευτική διαδικασία που ακολούθησε ο Μελάμπους ήταν η διάγνωση. Συγκεκριμένα ο Μελάμπους διέγνωσε εύστοχα ότι η αιτία της ασθένειάς τους ήταν ψυχογενής και ότι για την θεραπεία τους ήταν αναγκαία όχι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων μόνο αλλά η θεραπεία της ψυχικής τους σύγκρουσης, η αντιμετώπιση της βαθιάς αιτίας της ασθένειας, η οποία και θα επέφερε την εξαφάνιση των συμπτωμάτων. Πρόκειται δηλαδή για την γνωστή σήμερα μέθοδο της ομοιοπαθητική και της ολιστικής ιατρικής, η οποία αντιμετωπίζει τον ανθρώπινο οργανισμό ως σύνολο το οποίο νοσεί και επιδιώκει να καταπολεμήσει το αίτιο και όχι μόνο την εξωτερική του εκδήλωση που είναι το σύμπτωμα. Η πρακτική θεραπευτική μέθοδος του Μελάμποδα περιελάμβανε καθαρμούς, βοτανοθεραπεία και ψυχοθεραπεία.

Συγκεκριμένα:

1) Αυτός χρησιμοποίησε τους πιο εύρωστους νέους, οι οποίοι κατεδίωξαν τα κορίτσια και τις ανάγκασε να φτάσουν μέχρι το μικρό υψίπεδο των Λουσών, στο σημείο που σήμερα βρίσκεται το Ιερό της Αρτέμιδος,

2) Με τα νερά των πηγών που υπήρχαν εκεί τις υπέβαλε σε καθαρμούς,

3) Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη και τον Θεόφραστο, που θεωρείται πατέρας της βοτανικής αλλά και τους ειδικούς μελετητές, τους χορήγησε τα φυτά μέλανα ελλέβορο και κώνιο, το οποίο υπήρχε άφθονο στην περιοχή αυτή και

4) Κυρίως όμως με επίμονες συζητήσεις μαζί τους (αναλυτική ψυχοθεραπεία), σε αυτόν το χώρο που διακρίνεται για το ελαφρό κλίμα, την καθαρή ατμόσφαιρα και την ιδιαίτερα ευεργετική επίδρασή του, στην χαλάρωση της ψυχής του ανθρώπου κατάφερε να τις θεραπεύσει εντελώς.

Προς τιμή της θεάς Αρτέμιδας και του Μελάμποδα ετελούντο στους αρχαίους Λουσούς τα ΗΜΕΡΑΣΙΑ. Δηλαδή η γιορτή αυτή ήταν αφιερωμένη κυρίως στην Άρτεμη που ημερεύει τους ανθρώπους και προκαλεί πνευματική, σωματική και ψυχική ευεξία.

Κατά συνέπεια το Ιερό της Αρτέμιδος σε συνδυασμό με την προσωπικότητα του Μελάμποδα αναδεικνύει την περιοχή μας ως λίκνο και κοιτίδα της ψυχιατρικής επιστήμης, με την ευρεία έννοια του όρου, αλλά παράλληλα προσδιορίζει εθνολογικά και τις μετακινήσεις των αρχαίων πληθυσμών σε αυτήν. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει μόνο προφορικός μύθος και οι γραπτές μαρτυρίες των αρχαίων και κλασικών συγγραφέων για την δραστηριότητα του Μελάμποδα ως ψυχιάτρου, αλλά και το ζωντανό μνημείο αυτής της δραστηριότητάς του που είναι τα ερείπια του αρχαίου ναού.

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΗΣ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ

"Νοητέ ήλιε, εσύ που είσαι το φως, έλα στη Γη! Κι εσύ, ήλιε ορατέ, ρίξε τις ακτίνες σου στον πηλό που ψήνεται. Ας γίνει ένα καταστάλαγμα για να μπορέσουν τα Εγώ να ζήσουν, να υπάρξουν και να σταθούν πάνω στην παλλόμενη Γη. Ας μην επικρατήσει η νύχτα, που είναι το μικρόν, και κινδυνεύσει να χαθεί το καταστάλαγμα της φωτιάς μέσα στην αναβράζουσα λάσπη, κι ας αναπτυχθεί η Ψυχή, που είναι το μέγιστο, το σημαντικότερο όλων!"

ΔΕΛΦΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Στον πρόναο του Ναού του Απόλλωνος στους Δελφούς, ανεγράφοντο τα δύο περίφημα Δελφικά παραγγέλματα, ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ και ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ, εκατέρωθεν του ιερού γράμματος Ε.
Τα Δελφικά αυτά παραγγέλματα, μαζί με άλλα 145 ακόμη, 147 συνολικά ήταν οι υποθήκες που παρέδωσαν οι Επτά Σοφοί στις επερχόμενες γενιές, ωφελήματα ανθρώποις ες βίον.


Τα παραγγέλματα αυτά ήταν λιτά αποφθέγματα 2 έως 5 λέξεων αλλά μεστά σοφίας, και τα περισσότερα ανήκαν στους 7 σοφούς της αρχαιότητας (Θαλής ο Μιλήσιος, Πιττακός ο Μυτιληναίος, Βίας ο Πρηνεύς, Σόλων ο Αθηναίος, Κλεόβουλος ο Ρόδιος, Περίανδρος ο Κορίνθιος, Χίλων ο Λακεδαιμόνιος) και ήσαν χαραγμένα στον πρόσθιο τοίχο του Πρόναου ή επί των παραστάδων της πύλης του μεγάλου ναού ή επί του υπέρθυρου ή επί των πολλών στηλών, που είχαν τοποθετηθεί στις πλευρές του ναού περιμετρικά.

Έπου θεώ (Ακολούθα τον θεό)

Νόμω πείθου ( Να πειθαρχείς στο Νόμο)

Θεούς σέβου (Να σέβεσαι τους θεούς)

Γονείς αίδου (Να σέβεσαι τους γονείς σου)

Ηττώ υπέρ δικαίου (Να καταβάλεσαι για το δίκαιο)

Γνώθι μαθών (Γνώρισε αφού μάθεις)

Ακούσας νόει (Κατανόησε αφού ακούσεις)

Σαυτόν ίσθι (Γνώρισε τον εαυτό σου)

Εστίαν τίμα (Να τιμάς την εστία σου)

Άρχε σεαυτού (Να κυριαρχείς τον εαυτό σου)

Φίλους βοήθε (Να βοηθάς τους φίλους)

Θυμού κράτε (Να συγκρατείς το θυμό σου)

Όρκω μη χρω (Να μην ορκίζεσαι)

Φιλίαν αγάπα (Να αγαπάς τη φιλία)

Παιδείας αντέχου (Να προσηλώνεσαι στην εκπαίδευσή σου)

Σοφίαν ζήτει (Να αναζητάς τη σοφία)

Ψέγε μηδένα (Να μην κατηγορείς κανένα)

Επαίνει αρετήν (Να επαινείς την αρετή)

Πράττε δίκαια (Να πράττεις δίκαια)

Φίλοις ευνόει (Να ευνοείς τους φίλους)

Εχθρούς αμύνου (Να προφυλάσσεσαι από τους εχθρούς)

Ευγένειαν άσκει (Να είσαι ευγενής)

Κακίας απέχου (Να απέχεις από την κακία)

Εύφημος ίσθι (Να έχεις καλή φήμη)

Άκουε πάντα (Να ακούς τα πάντα)

Μηδέν άγαν (Να μην υπερβάλλεις)

Χρόνου φείδου (Να μη σπαταλάς το χρόνο)

Ύβριν μίσει (Να μισείς την ύβρη)

Ικέτας αίδου (Να σέβεσαι τους ικέτες)

Υιούς παίδευε ( Να εκπαιδεύεις τους γιους σου)

Έχων χαρίζου (Όταν έχεις, να χαρίζεις)

Δόλον φοβού (Να φοβάσαι το δόλο)

Ευλόγει πάντας (Να λες καλά λόγια για όλους)

Φιλόσοφος γίνου (Να γίνεις φιλόσοφος)

Όσια κρίνε (Να κρίνεις τα όσια)

Γνους πράττε (Να πράττεις με επίγνωση)

Φόνου απέχου ( Να μη φονεύεις)

Σοφοίς χρω (Να συναναστρέφεσαι με σοφούς)

Ήθος δοκίμαζε (Να επιδοκιμάζεις το ήθος)

Υφορώ μηδένα (Να μην είσαι καχύποπτος)

Τέχνη χρω (Να ασκείς την Τέχνη)

Ευεργεσίας τίμα (Να τιμάς τις ευεργεσίες)

Φθόνει μηδενί (Να μη φθονείς κανένα)

Ελπίδα αίνει ( Να δοξάζεις την ελπίδα)

Διαβολήν μίσει (Να μισείς τη διαβολή)

Δικαίως κτω. (Να αποκτάς δίκαια)

Αγαθούς τίμα ( Να τιμάς τους αγαθούς)

Αισχύνην σέβου ( Να σέβεσαι την εντροπή)

Ευτυχίαν εύχου (Να εύχεσαι ευτυχία)

Εργάσου κτητά (Να κοπιάζεις για πράγματα άξια κτήσης)

Έριν μίσει ( Να μισείς την έριδα)

Όνειδος έχθαιρε (Να εχθρεύεσαι τον χλευασμό)

Γλώσσαν ίσχε (Να συγκρατείς τη γλώσσα σου)

Ύβριν αμύνου (Να προφυλάσσεσαι από την ύβρη)

Κρίνε δίκαια (Να κρίνεις δίκαια)

Λέγε ειδώς (Να λες γνωρίζοντας)

Βίας μη έχου (Να μην έχεις βία)

Ομίλει πράως (Να ομιλείς με πραότητα)

Φιλοφρόνει πάσιν (Να είσαι φιλικός με όλους)

Γλώττης άρχε (Να κυριαρχείς τη γλώσσα σου)

Σεαυτόν ευ ποίει (Να ευεργετείς τον εαυτό σου)

Ευπροσήγορος γίνου ( Να είσαι ευπροσήγορος)

Αποκρίνου εν καιρώ ( Να αποκρίνεσαι στον κατάλληλο καιρό)

Πόνει μετά δικαίου (Να κοπιάζεις δίκαια)

Πράττε αμετανοήτως (Να πράττεις με σιγουριά)

Αμαρτάνων μετανόει (Όταν σφάλλεις, να μετανοείς)

Οφθαλμού κράτει (Να κυριαρχείς των οφθαλμών σου)

Βουλεύου χρήσιμα (Να σκέπτεσαι τα χρήσιμα)

Φιλίαν φύλασσε (Να φυλάττεις τη φιλία)

Ευγνώμων γίνου (Να είσαι ευγνώμων)

Ομόνοιαν δίωκε (Να επιδιώκεις την ομόνοια)

Άρρητα μη λέγε ( Να μην λες τα άρρητα)

Έχθρας διάλυε (Να διαλύεις τις έχθρες)

Γήρας προσδέχου ( Να αποδέχεσαι το γήρας)

Επί ρώμη μη καυχώ (Να μην καυχιέσαι για τη δύναμή σου)

Ευφημίαν άσκει (Να επιδιώκεις καλή φήμη)

Απέχθειαν φεύγε (Να αποφεύγεις την απέχθεια)

Πλούτει δικαίως. (Να πλουτίζεις δίκαια)

Κακίαν μίσει. (Να μισείς την κακία)

Μανθάνων μη κάμνε (Να μην κουράζεσαι να μαθαίνεις)

Ους τρέφεις αγάπα ( Να αγαπάς αυτούς που τρέφεις)

Απόντι μη μάχου (Να μην μάχεσαι αυτόν που είναι απών)

Πρεσβύτερον αιδού (Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους)

Νεώτερον δίδασκε (Να διδάσκεις τους νεότερους)

Πλούτω απόστει (Να αποστασιοποιείσαι από τον πλούτο)

Σεαυτόν αιδού (Να σέβεσαι τον εαυτό σου)

Μη άρχε υβρίζων (Να μην κυριαρχείς με αλαζονεία)

Προγόνους στεφάνου ( Να στεφανώνεις τους προγόνους σου)

Θνήσκε υπέρ πατρίδος (Να πεθάνεις για την πατρίδα σου)

Επί νεκρώ μη γέλα ( Να μην περιγελάς τους νεκρούς)

Ατυχούντι συνάχθου (Να συμπάσχεις με το δυστυχή)

Τύχη μη πίστευε (Να μην πιστεύεις την τύχη)

Τελεύτα άλυπος (Να πεθαίνεις χωρίς λύπη)

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ

Ω φίλε ΠΑΝ τε και άλλοι όσοι τήδε θεοί, δοίητε μοι καλώ γενέσθαι τάνδοθεν έξωθεν δε όσα έχω, τοις εντός είναι μοι φιλία, πλούσιον δε νομιζοιμι τον σοφόν. Το δε χρυσούν πλήθος είη μοι όσον μήτε φέρειν μήτε άγειν δύνατ άλλος ή ο σώφρων.

Ω φίλε(αγαπητέ) ΠΑΝ (Δημιουργέ που έχεις φτιάξει το ΠΑΝ), και σεις άλλοι θεοί, όσοι λατρεύεστε εδώ ,κάνε τε με να γίνω ωραίος εσωτερικά(στην ψυχή). Τα δε υλικά αγαθά, όσα έχω, κάντε τα να βρίσκονται σε αρμονική σχέση με τις ιδέες μου. Να νομίζω πλούσιο μόνο το σοφό, και να έχω τόση περιουσία, όση θα ήταν αρκετή να έχει και να ανέχεται, όχι άλλος άνθρωπος αλλά ο σώφρων.

Πλάτων (Φαίδρος, 279 B-C)